HIZLI OKUMA NOT ALMA VE HAFIZA TEKNİLKLERİ

   
    Öğrenme teknikleri, bilgilerin nasıl daha kolay alındığı ve beynin bilgiyi işleme sürecini ve onu organize etmeyi etkilemektedir. Öğrencilerin görsel ,işitsel ve dokunsal öğrenme tipleri yanında farklı bakış açılarıyla öne sürülen öğrenme ve düşünme tipleri de kullanılması gerekmektedir.Öğrencilerin özellikle bu teknikleri kullanırken, öncelikle iyi motive olmuş ve konsantrasyonunu sağlamış olması gerekmektedir. Çalışmak için ayrılan zamandan en üst düzeyde fayda sağlanması gerekmektedir.Ayrıca öğrenme sürecinde öğrencilerin kendi öğrenme süreçlerini kontrol edebilmeleri için kendilerine güvenmeleri gerekmektedir.


                                                   NOT ALMA TEKNİKLERİ
 Not alma, öğretmenin ya da kitabın sunduğu bilgiyi, öğrencinin yeniden organize ederek kendisi için daha anlamlı hâle getirmesidir.Kavram ve zihin haritalarını aktif kullanmayı içermektedir. Bu yöntemle; öğrendiği konuyla ilgili kavramları kolayca ilişkilendirdiği için daha kısa şekilde not tutmaktadır. Bu işlemler sırasında beyin daha aktif olduğundan öğrenme en üst düzeyde gerçekleşmekte ve anlamlı bir öğrenme oluşmaktadır. İyi not almada üç şeye dikkat etmek gerekir: 1- Notlar dersin ana noktalarını ve özetini içermelidir. 2- Öğrencinin daha sonra bilgileri hatırlayabilmesi için yeterli ayrıntılara ve örneklere yer verilmelidir. 3- Notlar dersin örgütlenmesini yansıtmalıdır.Not tutma tablo yardımıyla olabileceği gibi, metnin kenarına, ayrı bir deftere ya da kâğıda da not tutulabilir. Notlar öğrenciler tarafından ders esnasında tutulur ve çalışmada öncelikli kaynaklar arasındadır. Not tutma ile dersi dinleme arasında uyumlu bir denge oluşturulursa verim artar..             

                                                 HIZLI OKUMA TEKNİKLERİ

 Öğrenciler bilgileri daha kısa sürede öğrenmektedir. Hızlı okuma ile beraber zihinde görselleştirme, kullanıldığında okunan yazı akılda daha kalıcı hale getirilmektedir. Ayrıca daha kısa sürede daha çok kaynak gözden geçirilebilir. Okumada iki temel etkinlik bulunmaktadır: Bunlardan birincisi; göz etkinliği, diğeri ise beyin etkinliğidir. Göz etkinliği doğrudan görme niteliğine bağlıdır. Beyin etkinliğinin ise ,düşünme netliğine bağlı olduğunu söyleyebiliriz. Yani göz kelimeleri tespit etmekle görevlidir,oysa onları tanıyan beyindir. Okumayı; içten sesli okuma ve fotoğrafik okuma diye ikiye ayırabiliriz. İçten sesli okuma okuyucunun okurken metinde geçen kelimeleri zihinde tekrarlamasıdır. Fotoğrafik okuyuculukta ise metinde geçen kelimeyi gördüğü zaman, zihinde çok hızlı bir şekilde ,o kelimeyi temsil eden resim geçer. Fotoğrafik okuyucunun beyni, ışık hızıyla ,içten sesli okuyucunun ki ise ses hızıyla çalışır. Çünkü görsel olan resimlerle ,işitsel olan seslerle düşünür. Işık hızı da, ses hızından daha yüksek olduğundan ,fotoğrafik okuyucunun beyni daha çabuk işlem yapar. Fotoğrafik okuyucular genellikle; hızlı konuşur ,hızlı karar verir ve okuduğu bir kitaptaki bir örneği hatırlarken sayfanın resmi gözünün önüne gelir Okuma ayrıca ;ön okuma ,tam okuma ve son okuma diye de sınıflandırılabilir. Öğrenme ,okuma ,kavrama ve bellek aşamalarını takip eder. Hızlı okuma, okuma esnasında bilginin hızlı bir şekilde kağıt üzerinden beyne aktarılmasıdır. Beynin kavrama hızını da gözün bu çabukluğuna göre ayarlamak gerekir. İyi bir hızlı okuyucunun hem gözleri ,hem de dikkati güçlü ve çeviktir. Okuma hızı; okumanın öğrenilmesi gibi sonradan kazanılmıştır. Okuma hızı; öğrenmenin tüm öğelerine bağlı olarak değişir. Bunlar: öğrenme amacı, öğrenilen konu, öğrenme yöntemi, ve öğrenendir.
                                                             HAFIZA TEKNİKLERİ

 Öğrenciler zihinde tutmak istedikleri bilgileri rahatlıkla öğrenecek ve gerektiğinde bunları kolaylıkla hatırlayabilecektir. Beyin öğrendiği hiçbir şeyi unutmamaktadır; fakat iyi ilişkilendirmeyen ve zihinde görselleştirilmeyen kavramların hatırlanması zorlaşmaktadır. Öğrencinin belirli periyotlarla, kısa tekrarlar kullanarak öğrenilen bilgileri hatırlaması kolaylaştırılmaktadır. Burada öğrenciler çivi,yer ve ritim metotlarını öğrenmektedir. Öğrenme, bilgileri birbirine bağlamak demektir. Bilgileri birbirlerine bağlamanın bir yolu, onların mantıklı ilişkilerini görerek aralarında mantıklı bağlantılar kurmaktır. Mantıksal bağlar zor kurulur ve çabuk unutulabilir. İkinci bir yol ise bilgilerin şekilleri (biçimleri, suretleri, formaları, dış görünüşleri) yoluyla görsel bağlantılar kurmaktır. Bu tür bağlantılarda diğer duyu merkezlerinden çok üstün olan beyinin görüntü merkezi ve hayal gücü kullanılır . Bu tür bağlantılar en kolay ve en kalıcı öğrenimi sağlar. Bilgiyi daha kısa sürede öğrenebilmek için öncelikle bilgiyi görsel hale getirmek gerekir. Bu yüzden bilgiyi zihin ekranında seyretmeliyiz. Buna hafıza klipleri tekniği de denilmektedir. 154   Hafıza kliplerinin temel stratejisi; kalıcı bir şekilde öğrenmek için bilgiler arasında çağrışım oluşturacak şekilde bilgileri birbirine karıştırmak, ilişkilendirmek ve bağlamak gerekir.  Hafıza kliplerinin iki adımı vardır. Önce bilgiyi iyice algılamak, sonrada o bilgiler arasında çarpıcı ilişkiler kurmaktır. Bu teknik içinde kullanılabilecek farklı etkinlikler şu şekilde sıralayabiliriz. 1. Metnin ana hatlarının çıkarılması  2. Bilgi birimleri arasında ilişki kurma 3. Bilgi haritaları 4.
2.3.6.4.Yazma Teknikleri Beyin fırtınası kullanılarak yazılacak konuyla ilgili kavramlar ve ilişkiler zihin haritası ç ıkarılması gerekmektedir. Yedi adımlık yazı çemberi (Ön yazma, karalama, paylaşma, gözden geçirme, düzeltme, tekrar yazma, değerlendirme) kullanılarak yazılan yazının mükemmele ulaşması sağlanmalıdır. Bu aktivitelerle öğrenciler iyi ürün ortaya koyarak özgüvenlerini artırırlar. Özetleme bir konuşmanın, bir konunun ya da bir eserin özüne zarar vermeden ana hatlarıyla kısaltmaktır.Özetleme  öğretiminde izlenecek basamaklar155: 1- Metindeki  önemsiz bilgiyi tanıma ve çıkarma 2- Metindeki ana fikri belirleme ve kendi sözcükleriyle ifade etme 3- Her paragraftaki en temel cümleyi seçme ve yeniden ifade etme 4- Metnin ana fikri ve yan fikirleri arasındaki ilişkileri, anlamını bozmadan, çok kısa olarak bütünleştirme. Zaman alıcı bir strateji olan özetleme, hatırlama ve kavramayı artırması bakımından önemlidir. 2.3.6.5.Yaratıcı Problem Çözme  Öğrenciler, bu teknikle değişik düşünme modellerinden dikey ,stratejik, kritik, analitik ve yaratıcı düşünme gibi teknikleri ve bunları nasıl uygulanacaklarını öğreneceklerdir. Öğrenciler sağ ve sol beyinlerini düşünme süreçlerinde beraber kullanarak, daha rahat çözüme ulaşmayı kavrayacaklardır. Aynı  zamanda problem çözme süreçlerindeki adımları uygulamalı olarak öğrendiklerinden dolayı, günlük olaylarda karşılaştıkları problemleri de kolaylıkla çözebileceklerdir. Öğrenmeyi öğrenme tekniklerinde kullanılabilecek bazı etkinlikleri şu şekilde sıralayabiliriz156: 1. Öğrenmeye çalıştığınız konuyu şekil ,grafik veya resim  gibi görsel sembollerle birleştirmek. 2. Öğrenmek istediğiniz konuya ait verileri anlamlı gruplara ve bu gruplar arasındaki ilişkileri görsel olarak sergilemek. 3. Konuya uygun örnek bulmak.
155 SEMENOĞLU, Nuray , Öğrenme Ürünleri ve Öğretimi,s.22 156 YILDIRIM ,Ramazan, Öğrenmeyi Öğrenmek, s.49-51
 77
4. Hatırlama,görüntü,ses,koku veya diğer uyarıların bellekteki kayıtlarla ilişki kurması ve onları aktif duruma getirmesi. 5. Nesne ve olayların farklı boyutları arasında çarpıcı ve akılda kalacak ilişkiler kurun. 6. Öğrenmeye çalıştığınız konunun en belirgin özelliğini kolay hatırlayabileceğiniz bir kelime, olay veya nesneyle ilişkilendirmek. 7. Öğrenmeye çalıştığınız konunun farklı bölüm veya boyutları arasında doğrudan ilişkiler oluşturmak.  8. Notlarınızı beyin haritası şeklinde veya diğer görsel araçları kullanarak almak. 9. Herhangi bir konuyu ele alırken ,yaratıcılığınızla başlayıp mantığınızla devam edilmelidir. 10.  Kuantum öğrenme: Kişinin bilgilerini kullanarak ışıması olarak tanımlanmaktadır. Kuantum öğrenme hızlandırılmış ö ğrenme teknikleri ve beyin uyumlu öğrenme teknik ve stratejilerinin kullanılmasına dayanmaktadır. İnsanların farklı zeka türlerinin olduğu ve başarıyı belirleyen etmenin tek tip zeka olmadığı düşüncesinden hareket eden çoklu zeka ve duygusal zeka kuramlarının prensipleri sisteme dahil edilmiştir.Kuantum öğrenme, öğrenmeyi öğrenme stratejilerinden oluşmaktadır. Temel olarak öğrenmede aktif olma ,eğitim ortamlarının ayarlanması,öğrenme stillerini keşfetme,not alma teknikleri, hızlı okuma ,hafıza gücünü keşfetme,yazma tekniklerini ve yaratıcı problem tekniklerini ve yaratıcı problem çözme tekniklerini içermektedir.157 11. Öğrenmede aktif olma ,öğrencinin öğrenmeye karşı tutumlarının olumlu olması ile ilgili olduğu gibi öğrencinin nasıl öğreneceğini öğrenmesi ile de ilgilidir. Kuantum öğrenmede öğrenci kendi motivasyonunu kendi sağlamaktadır. Beynin çalışma sistemlerini öğrenerek beynini nasıl aktif olarak kullanması gerektiğini öğrenmektedir. Olumlu duyguların beyin gücünü,başarıyı ve özgüveni artırıcı olduğunu benimsemektedirler. Bu döngüde her zaman her biri bir diğerini tetiklemektedir.
158-157 DEMİR ,Servet, “Kuantum Öğrenme” ,s. 215 158 DEMİR ,Servet, “Kuantum Öğrenme” ,s.216
 78
2.3.6.6.Dinleme Teknikleri Öğrenmenin en kolay yollarından birisi de dinlemektir. Konuşmayı öğrenen bir çocuk çevresindekileri dikkatli bir şekilde dinleyerek, kelimeleri telaffuz etmektedir. Bu çerçevede insanın keşfedilmemiş potansiyellerinden birisi öğrenme kanalı olarak kulaktır. Bu anlamda iyi bir dinleyici olabilmek için, neyi nasıl dinleyeceğimizi iyi bilmeliyiz; Dinleme türleri içinde en yaygın olan seçici dinlemedir. Dinleyici bu dinleme türünde konuşmacının söylediklerinin bazı kısımlarını aktif dikkat ile ,bazı kısımlarını ise pasif dikkat ile takip eder.  Bir diğer dinleme yolu, “tam dinlemedir”. Tam dinleyen bir kişi ,söyleneni takip eder ve not alır. Tam dinleyen bir kişi, söylenenleri değerlendirir ve aralarındaki ilişkileri görmeye çalışır.  Psikologların önerdiği bir dinleme şekli de “empatik dinlemedir”. Empati kurmak; kendimizi karşımızdaki kişinin yerine koyarak, onun penceresinden dünyaya bakmaktır. Karşınızdaki kişi ile tek ve bir olmak ,onun gördüklerini  ,işittiklerini ,hissettiklerini hissetmek demektir. Dinlemenin en etkin yolu, empatik dinlemektir. Başarılı dinlemenin beş temel kritik unsuru bulunmaktadır. Bunlar: Bilgi ,ilgi, sevgi,soru ve not tutmaktır.159

KİTAP OKUMA ETKİNLİĞİ BİRİNCİ HAFTA

SAVAŞÇI

Kitabın Adı: Savaşçı

Yazar: Doğan CüCeloğlu

Remzi Kitapevi, 55. Basım Mart 2017

 kitabı okuyan arkadaşımız: FATOŞ ALKAN  

Kitabın Konusu

     “ Seni diğerlerinden farksız yapmaya bütün gücüyle gece gündüz çalışan bir dünyada, kendin olarak kalabilmek, dünyanın en zor savaşını vermek demektir. Bu savaş başladı mı, artık hiç bitmez” diyerek kitapta bu tür bir savaşçıdan söz ifade ediyor. Kitabın, içerisinde yer alan karakterlerden yazarın kendisi gerçek hayatta da olduğu gibi algılama, öğrenme, psikoloji ve iletişim konularında uzman ve tanınmış bir öğretim görevlisi; Arif bey ise mutsuz, kendini ezik ve aptal gibi hisseden, yalnız, ne istediğini bilmeyen, kendisini bir bilinmezliğin içinde kaybolmuş olarak gören bir sınıf öğretmeni. Doğan Cüceloğlu ve Arif Beyin tanışmasıyla kitap içerisindeki konular yazar ve Arif  bey arasında soru cevap şeklinde, yazarın; hayatı, felsefesi, toplumu, iletişim ve insan ilişkileri, psikolojiyi konu edinerek okuyucuya aktarılmaktadır.

Kitabın Özeti

      1.     Bölüm

Arayış

      Anlamını yitiren bir yaşamın temel sorununun bireyin varoluşunda sadece kendisi için önemli gördüğü kişiler tarafından tanınmayı, kabul edilmeyi, sevilmeyi, özlenmeyi, değerli bulunup güvenilmeyi istemesi biçiminde yaşaması, kendine özgün bireysel yaşamın olmaması, kendi yaşamının dansını yapamaması olduğu anlatılıyor. Savaşçıdan bahsediliyor ve arayışa geçme zamanının geldiği hatırlatılıyor. Arif bey, hayatını anlamsızlıktan kurtarmak isteyen, çaba göstermeye çalışan ancak neyi nasıl yapacağını bilmeyen bir eğitimcidir. Ailesinin itirazına rağmen öğretmenliği seçmiş ancak daha sonradan yanlış bir mesleği tercih ettiğini düşünmeye başlamıştır. Öğretmenlik mesleğinin kutsaliyetine inanmaktadır ama mutsuzdur. Öğretim üyesi olan doğan bey ile tanışır ve bu sorununu onunla paylaşmak ister. Herkesin bir başkasını değiştirmeye çabaladığı bir dönemde Arif beyin kendini sorgulaması ve bir arayış içine girerek kendi değişimini aramaya çalışası Doğan Bey’i etkilemiştir. Haftasonu cumartesi günü buluşmak için randevulaşırlar. İlk buluşmalarında bireyin yaşamında anlam arayışı konusu üzerine konuşurlar. Anlam arayışında ilk adım, kritik ve can alıcı soruları sorabilmektir. İkinci adım ise, soruların yanıtını aramaktır.  “Ben kimim?” sorusu üzerine yoğunlaşarak toplumun insanlara biçtikleri roller üzerine konuşurlar. “Ben anneyim”, “Ben erkeğim”, “Ben öğretmenim”.. gibi çeşitli roller içerisinde kendilerini tanımlamaya çalışarak bu soruya karşılık; “ ben bütün bu soruları soran, farkında olan, gözlemleyen bilincim.” denilmişitir.  Bedenimiz, sosyal rollerimiz, düşüncelerimiz, duygularımız değişse de ‘ben’ özdeşimini ayakta tutan siz bilincidir. İnsanların kendilerini bir hapishaneye kapattıklarını düşünmektedir. Arif Bey de aynı şekilde kendini hapsetmiştir. Bu durumun farkında olmak, bu hapishaneden kurtulmayı başaran “Savaşçı”lardan olma yolunda atılan ilk adımdır. Arif Bey, arayışı sonunda bir hapishanede olduğunu anlamıştır. Kritik ve can alıcı soruları sormaya, soruların cevabını aramaya hazırdır. Arif Bey artık bir savaşçıdır. Arif Bey’e bu yolculuğunda eşlik eden Doğan Bey içinde heyecan dolu günler başlamıştır. Arif Bey ve Doğan Bey haftada bir defa görüşmeye başlarlar.

     2.     Bölüm

Uyanış

      Arayış sonucunda farkına varma ve uyanıştan söz ediliyor. Kişi ancak uyandıktan sonra, daha önce uyuyor olduğunu kavrıyor. Uyuyan kişinin uyuduğunu bilmezse gördüğünün rüya olduğunu anlamayacağını ve farkına varmanın uyanış için ne derece önemli olduğunu vurguluyor. İnsanların mutlaka sosyal roller içinde olduğunu ve sosyal roller içinde hayatını sürdüreceği; ancak önemli olan konunun bu sosyal rollerin kişiye empoze mi edilmiş yoksa kendi isteği sonucu mu yüklemiş olduğudur. Arif Bey kendi isteği ile öğretmen olmuştur; ancak kendi düşünce ve değerlerinden çok başkalarınınkini esas alarak kendi özünden uzaklaşmıştır. Bu durum, Arif Bey’in hayatının anlamını yitirmesine neden olmuştur. Kaygılar içinde geçen bir yaşam “mış” gibi bir yaşamdan öteye geçmez.  Yaşam enerjisinin kaynağı bizim özümüzdür. Kendi özümüzden koptuğumuz zaman şevkimiz kalmaz. Yaşamın anlamı da bu özden gelir; özle yapılan her şey anlamlı, heyecan verici gelir. Özden kopuk yapılan şeyler ise anlamsız ve sıkıcı gelir. Kendi kalbine bakamayanın yaşamı bulanıktır; kendi yüreğine bakabilme cesareti gösterenler gönlünün muradını keşfedenlerdir. Dışarıya bakan rüya görür, hayal dünyasında kaybolur, içeriye bakan uyanır, kendini keşfeder;  Doğan bey ile yaptığı konuşmalar sonucunda Arif Bey bir hapishanede olduğu gerçeğini anlamaya yönelik bir uyanış içine girer. Hapishanede kalmanın ya da çıkmanın kendisinin gerçekleştirmesi gereken bir süreç haline geldiğini ve hapishanenin kapısını açacak ve kendisini özgürlüğe kavuşturacak anahtarın kendi bilinci içinde olduğunu anlamıştır.

      3.     Bölüm

Niyet

      Niyet etmekten ve savaşçının anlamından bahsedilmektedir.  Burada bahsedilen niyet, daha anlamlı ve coşkulu bir yaşama yönelik niyettir. Savaşçının başkası için değil, kendi niyetiyle, kendi yaşamı için savaşçı olduğu vurgulanıyor. Gerçek bir savaşçının her olaydan alabileceğinin, öğrenebileceğinin en fazlasını almak ister diyerek bir insanın niyetinin, o kişinin içinde bulunduğu ortamı nasıl algılayacağını, o ortamda bilincin nasıl organize edeceğini belirleyen en önemli etken olduğu dile getirilmiştir. Savaşçı, niyetinin sürekli farkındadır. Hiç kimseden övgü, ilgi, destek ve takdir beklemeden sırf kendi yaşamının anlamı için kendini buna adadığı zaman savaşçı olma yolunda bir adım atmış olur. 

      Savaşçı ortama getirdiği bilincin derecesinden yüzde yüz sorumluluk almasını bilir. Niyetinin saflığı içerinse kendini yüzde yüz ilgilendiği konuya verir. İlgilenmiyorsa “mış” gibi ilgilenmez. Dürüsttür, içtendir. Savaşçı ‘evet’ini ve ‘hayır’ını keşfetmiş biridir. ‘Hayır’ demesini bilemeyen kişi güçsüz kişidir. Hayır demesini bilmeyen kişinin ‘evet’inin de anlamı yoktur.

        4.     Bölüm

Geleceği Yaratmak

      Yarını ancak kişisel bütünlük içinde yaratabileceğimizden ve bütün kötülüklerin, geriliklerin, yanlışlıkların kaynağının gerçeğe saygısızlık olduğu dile getiriliyor. Gerçeğe saygılı olmayan bir toplumda çocuk rasyonel bir varlık olarak gelişemez. İlişkilerde tutarlılık ve vicdan konuları işlenerek geleceği yaratmaktan ve kişisel bütünlükten bahsetmektedirler. Kişisel bütünlük, algıladığı gerçek ile sorumluluk içinde tutarlı biçimde düşünmek, söylemek ve yapmaktır. Bir şey ne ise odur; başka bir şey değildir. Bir nesne kendi doğasına uygun davranarak ne yapacağı onun ne olduğu belirlenmiştir. Doğan Bey’e göre kişisel bütünlük gerçeğe saygı ve algılanan gerçeğin tüm sorumluluğunu algılamayı gerektirir. Doğan Bey, insanların kişisel bütünlük içinde davranmalarının toplumun birçok sorununu ortadan kaldıracağına inanmaktadır. Kişisel bütünlük içinde bildiğimizi bilerek, bilmediğimizi bilmediğimizin farkında olarak anlamlı bir yarının yaratabileceği üzerinde uzlaşırlar. Arif bey artık bir öğretmen olarak önemli işler başarabileceğine inanmakta ve öğretmen olmanın ne kadar önemli olduğunu anlamaya başlamıştır. Kendi iç dünyasının gerçekleriyle ilişki içinde değil, ayı zamanda inandığı temel değer ve ilkelerle de ahenk içinde olması gerektiğini, nasıl bir dünya yaratmak istediğinin, vizyonunun, hedefinin sürekli bilinci içinde iç dünyasını ve değerlerini uygulamaya koyması gerektiğini düşünmektedir.

       5.     Bölüm

Güç

      Yarını yaratmak için güçlü olmak gerektiği söyleniliyor. Savaşçının yaşamındaki güç kaynağı korkudan gelmez. Savaşçı kendini bir geleceğe adamıştır. Bu gelecek savaşçı için anlamlıdır ve bu gelecek bazı temel değerler üzerine kurulmuştur. Bu geleceğe ve bu geleceğin kurulduğu temel değerlere kendini adamış olmak savaşçının güç kaynağını oluşturur. Diğer bir ifadeyle, savaşçı gücünü kendini adadığı gelecekten alır. Arif bey artık kendisini adadığı gelecekle kişisel bütünlük içinde olanaklar yaratmaya kendini adayarak geleceği oluşturması gerektiğini düşünmektedir. Bunun için de öncelikle kişiliği ve karakteriyle güçlü olması gerekmektedir. Arif bey öğretmenliği, ‘ Ben kimim?’,  ‘Benim hayatımın anlamı ne?’, ‘Ben hayatımda neyi gerçekleştirmek istiyorum?’ soruları çerçevesinde değerlendirmeye başlamıştır. Mesleğini kendi düşünceleri çerçevesinde değerlendirmekte ve kendini daha güçlü hissetmektedir.

         6.     Bölüm

Sorumluluk

      Yaşamdaki sorumluluk ve savaşçının sorumluluğundan bahsediliyor. Savaşçının özellikleri artık iyice belirlemeye başlamıştır. Savaşçı anlam arayışı içinde olan insandır. Anlam arayışı ise, nerede, neyi, niçin, nasıl yaptığının yanıtını aramak demektir. Savaşçı, bu arayış içinde niyetini, niyetinin saflığını keşfetmiş birisidir. Yaratmak istediği geleceği niyetinin saflığında yaratır. Kişisel bütünlük içinde bu geleceği gerçekleştirmenin sorumluluğunu kendinde görür. Yaşam kimin sorumluluğu içinde?  Diye sorulan soruya karşılık “ kimine göre anne ve babanın, kimine göre evlendiği eşinin, kimine göre komşunun, kimine göre çalıştıran şirketin, kimine göre devletin, kimine göreyse yaşamda bir sorumluluk yoktur.”  diye cevaplar verilir. Sorumluluk almış insan hesap verir, kendi bilincinin, kendi gücünün, kendi eyleminin sınırları içinde olaya sahip çıkar. Kişinin yetiştiği ortamda kendine seçim yapma ve yaptığı seçimin sonuçlarından sorumu olma fırsatı verilmemişse sorumluluk duygusu gelişemez. Arif bey, Doğan bey ile yaptıkları görüşmede üzerinde tartıştıkları bu konuları düşünmüş ve sorumluluk duygusu içinde öğretmenlik yapması gerektiğini fark etmiştir. Kendini, hesap vermeye ve kendi gücünün, kendi eyleminin sınırları içinde mesleğine sahip çıkmaya hazır hissetmektedir.

        7.     Bölüm

Ölüm Bilinci

      Şimdi ve şu anı yaşama tembelliği neden bu kadar yaygın? Neden görmeyiz bize bakan gözleri? Neden kırarız gönülleri? Neden pişmanlıklar içinde yuvarlanır gideriz? Sorularının yanıtı savaşçının ölüm bilinci içinde irdeleniyor. Sıradan insanları savaşçı yapmaya götüren ilk adımlarda birisi ölüm bilincidir. Kişi, aldığı kararlardan pişmanlık duymamak için karar verme ortamına yüksek bir bilinç düzeyi ile gelmelidir. Doğan bey sıradan insanın sonsuz yaşamı zemin kabul ederek günlük yaşamı anlamlandırdığını, savaşçının ise her an ölüm bilincini zemin kabul ederek günlük yaşamını anlamlandırdığını düşünmektedir. Arif bey içinde yaşadığı zamanın tekliğini ve o anın bir daha tekrar etmeyeceğini anlamıştır. Bir savaşçı gibi her an ölüm bilincini zemin kabul ederek yaşamını anlamlandırması gerektiğini düşünmektedir. Artık kararlarını bilinçli bir şekilde verip, o kararlardan pişmanlık duymadan tüm gücüyle eyleme geçirmeyi hedeflemiştir. Şu anı yaşayamazsa hatıralarının silik kalacağını ve yaşamının fakir olacağını düşünmektedir.

         8.     Bölüm

Değişim

      Kaybolmuş güçsüz bir insanın bile savaşçı olabileceği, bunun yolununsa değişim olduğu üzerine konuşmuşlardır. Sıradan insanın nasıl savaşçı olacabileceği hakkında görüşler belirtilmiştir. Değişimin varoluşun içinde potansiyel olarak vardır. Her çocuk doğal olarak kendi potansiyelini gerçekleştirme eğilimindedir. Doğan bey, sıradan insanın değişerek, farkına vararak ve farkına vardığını yaşayarak savaşçı olabileceğini düşünmektedir. Tüm değişimlerin temelinde bilinç yatar. Bilinçte meydana gelen değişimler insanın yaşamında meydana gelen diğer tüm değişimlerin anasıdır. Bireyde oluşan ‘ben bilinci’ onu pek mutlu etmez ama zamanla ben bilinci değişip ‘biz bilinci’ne dönüştüğünde kişi kendini gerçekleştirmiş olur. Savaşçı ‘ben savaşçı olacağım’ diye yola çıkmaz. İnsan yaşamın belirli bir alanında yaptığı işi en iyi şekilde yapmaya çalışırken savaşçı olma yolunda ilerler. Zamanla gözlemleyen bilince ulaştıkça bilinci gelişecek ve bilinci geliştikçe savaşçının niyetinin saflığını, sorumluluğunu, kişisel bütünlüğünü almanın gerekliliğini görecektir. Bu konuşmanın sonunda Arif Bey, bir öğretmen olarak enerji ve zamanını bilincin gelişmesine vermesi gerektiğini anlamıştır.

        9.     Bölüm

Bitmemiş İşler

      Bitmemiş işler üzerine konuşuluyor. Bitmemiş, işler bitmeden gücümüzü kazanamayız. Bitmemiş işler bizim şimdi ve şu anı algılamamıza ve yaşamamıza sürekli engel teşkil eder. Bir insana beslenen hınç, kin, öfke ve diğer olumsuz yargılamaların ifade edilmeden birikmesi ve söz konusu kişiyi sürekli olumsuz duygular içinde tutması şeklinde ifade edilen durum bitmemiş iş olarak adlandırılır. Savaşçı, bitmemiş işler taşımaz, sürekli işlerini bitirerek yaşamına devam eder. Savaşçı her şeyi kişisel bütünlük, sorumluluk ve bilincin saflığı içinde tamamlayarak yaşar. Ortama getirdiği bilinçten kendini sorumlu tuttuğu için ortamda ne gibi dengesizlikler olduğunun farkındadır. İnsanın psikolojik sınırları, ilişkisinin türüne göre değişir. Ama, mahrem ilişki içinde olduğu insan için bile, öbür tarafa geçilemeyecek sınırlar vardır. Kişinin sınırlarını koruması ve bu sınırların diğerleri tarafından tanınması önemli bir gereksinimdir. Affedebilmek dil ile olmaz gönül ve kafayla affedebilmek büyük bir gönül zenginliği ister. Egosu şişkin, çabucak kırabilen insanlar bunu kolay kolay yapamaz. Yürekten affetmeyi öğrenmeden ‘bitmemiş işler’i bitiremeyiz.

        10.   Bölüm

Savaşçı Olmak İçin

      Doğan Bey Arif Bey’e savaşçı bir öğretmen olmayı teklif eder. Bunun için savaşçının tüm özelliklerini bir liste haline getirirler. Savaşçı karar vermeden önce inceler, düşünür, gözden geçirir, acele etmez, her şeyi hesaba katar. Savaşçı kararını verirken özgür iradesi içinde verir; yani onun kararı bir seçimdir. Savaşçı verdiği kararlardan pişmanlık duymaz. Sabırlıdır ve niçin beklediğini bilir. Arzularından arınmış,  ölümün tümüyle bilincinde ama aynı zamanda bunu umursamaz bir tavır içindedir. Stratejik bir tavır içerisinde yaşamaya özen gösterir. Hiçbir şeye düşkünlük göstermez, hiçbir şeyin müptelası değildir. Savaşçı hiçbir zaman kendini kapıp koy vermez; bu ölümü dahi olsa savaşçı mücadele etmeden kendini teslim etmez. Her şeye saygılı yaklaşır ve zorunlu olmadıkça kendisini ilgilendirmeyen işlere burnunu sokmaz. Savaşçı pek ortalıkta gözükmez, yüzünü eskitmez ama bir işe karışması gerekiyorsa, iyice düşünüp seçimini yaptıktan sonra karışır. Seçimini yaptıktan sonra gönlünün sesini dinler. İçinde bulunduğu duygusal durumu kendisi belirler. Tüm evrenle biz bilinci içinde ilişki kurar. Dünyayı olduğu gibi görür, alçakgönüllüdür, her şeyi üstesinden gelinmesi gereken bir öğrenme fırsatı olarak görür. Yaşama katkıda bulunan her şeye ve herkese teşekkür duygusu besler. Sağlığına dikkat eder.

Arif bey, sözünü ettikleri kavramların ve savaşçı özelliklerinin birçoğunu Doğan Bey ile görüşmeden önce sahip olmadığını anlar. Görüşmeler sonunda da Arif Bey bu özelliklerin tamamını kazanmış değildir; ancak kazandığı zaman güçlü bir öğretmen olacağını bilmektedir.

              11. Bölüm

Devam Edelim

      Yalova ve Çınarcık’ta yaşanan depremde Doğan Bey Arif Bey için tedirgin olmuştur. Arif bey üç gün aradan sonra Doğan Bey’i arayarak iyi olduğunu söyler. Yaptıkları telefon görüşmesi sonunda, toplumsal sorunlar ve konular üzerine odaklanmış yeni bir dizi buluşma daha yapmaya karar verirler.

 2. KİTAP ÖZETİ

 KİTABIN ADI: GÖĞÜ DELEN ADAM

YAZARI:ERİCH SCHEURMANN

KİTABI OKUYAN ARKADAŞIMIZ:  MERVE ÖZTÜRK 

   

Sadece keyif için degil üniversitede sosyoloji, antropoloji derslerinde ve hatta liselerde sosyal bilgiler derslerinde bile okutulabilecek bir kitap.

   Kabile reisi Tuivaii'nin gözünden modern dünyayı ve yaşam tarzını eleştiren, doğru ve yanlış olarak kabul ettiğimiz değerleri tekrardan gözden geçirmemizi sağlayan anti-kapitalist bir kitap. Mülkiyet kavramına farklı bir bakış açısı getirirken aynı zamanda bireysel sorumlulukları topluluk olarak yerine getirmekten bahsediyor. Bunların yanında en önemlisi mutluluk getirecek şeyin sahip olmaktan değil paylaşmaktan geçtiğini kabul ediyor. Bir meslek elde edebilmek için verilen çabadan düşüncenin ölümcül hastalığı gibi konuları sade ve akıcı bir şekilde okuyoruz. Kitabı okuduktan sonra bir süre daha etkisi devam ediyor, insanlık ilişkilerinde paranın ve mesleğin o kadar da gerekli olmadığını fark ediyoruz.       

  Kitap her ne kadar çok güzel bir dünyadan bahsetse de modern dünyamız için hiç bir zaman gerçekleşmeyecek bir hayal olduğu için bir ütopyadan öteye gidemiyor bizim için. Akıcı ve sade anlatımıyla başlandığı gibi bitecek bir kitap, keyifli okumalar. 

3. KİTAP ÖZETİ

 KİTABIN ADI: BİN ÖMRÜM OLSA

YAZARI: KRISTIN HANNAH

KİTABI OKUYAN ARKADAŞIMIZ:  CANSU (CNSUCN321)

Çocuk sesleriyle dolu bir yuvaya sahip olmak isteyen işitme engelli Tess. Hayaline kavuşamadan trafik kazası geçirip hayata gözlerini yumar ama hikaye burada başlıyor...

Ölür ve Tanrı Tess’e bir şans verir. Tess ölümünden sonra yabancı ses Carol ona dileğinin gerçekleşeceğini ona ikinci bir şans verildiğini söyler.

Tess’e seçim yaptırır. Tess seçimi sonrası 3 çocuklu bir aileyi seçer. Hayat Tess için zorlaşmıştır. Ağlamak nedir bilmeyen Tess ağlar.. Çünkü sevgi anne aile sevgisini hiç tatmamış 3 çocuğun annesi olarak yeniden doğar, kadın da son çocuğu doğururken ölmüştür...

4. KİTAP ÖZETİ

 KİTABIN ADI: UYGARLIĞIN HUZURSUZLUĞU

YAZARI:   SİGMUND FREUD

KİTABI OKUYAN ARKADAŞIMIZ:  Kübra Sarı

                                     

  Din kavramı anlam bakımından tüm toplumlarda sorgulanmış, birçok bilgin tarafından açıklanma ihtiyacı duymuştur. Psikolojiye damgasını vuran Freud’in de elbette bu konuda fikirleri olduğuna şaşırmayacaksınız. Freud dinsel tutumu çocukluktaki çaresizliğe dayandırır. Dinin sadece insanın korkularına karşılık ortaya attığı bir yanılsama olduğunu savunur. Dini vazgeçemeyeceğimiz müsekkinler olarak tanımlamakla beraber bu müsekkinlere ihtiyacımız olduğunu söyler. Çünkü insan yaşamının amacı din olmaksızın açıklanamaz. Bu yüzden de insanların dine ihtiyacı olduğunu kabul eder. Bu çıkarımlarından sonra insanların yaşamda mutluluk peşinde olduklarını her zaman mutlu kalmak istediklerini iddia eder. İnsanların hiçbir zaman uzun süreli mutluluğa ulaşamayacağını, bünyemizin de mutluluk için sınırlı olduğu görüşündedir. Fakat mutsuzluk Freud’in dediği gibi daha kolaydır. Çünkü vücudumuz, dış dünya ve insanlarla ilişkilerimiz bizi yeterince acıyla hemhal etmektedir. İnsanların çalışarak mutlu olabileceklerine, kendilerini tatmin edebileceklerine inanır. Öyleki insanların zorunlu olarak çalıştığını ve en eğır toplumsal sorunların da insanlardaki bu doğal çalışma isteksizliğinden kaynaklandığını savunur. İnsanın gerçek manada mutluluk bulmak için mücadele ettiğini, sevgi merkezli cinsel hazzın mutluluğa giden yolda ilk örnek olduğunu söyler. Hatta Freud güzelliğin de cinsel duygu alanından türediğini savunur. Ona göre din, yaşamın değerini düşürüp gerçek dünyanın tasarımını sanrılı bir biçimde çarpıtır. İnsanı mutluluğa götürme yolunda dinin de vaadini gerçekleştiremediğini savunur.

           Sefaletimizden uygarlığın sorumlu olduğunu, uygarlıktan vazgeçip ilkel koşullara döndüğümüz zaman çok daha mutlu olacağımızı iddia eder. Fakat bu iddiasını da uygarlıktan vazgeçmenin mümkün olmadığını, vazgeçerken bile söz konusu uygarlığın araçlarına yaşamak için gereksinim duyulduğunu söyleyerek eleştirir. İnsanoğlunun doğa hakimiyetiyle mutluluğa erişmeyi beklemesinin hayal kırıklığıyla sonuçlandığını, bu durumun insanlarda beklendiği gibi bir mutluluk ve haz oluşturmadığını söyler. Uygarlık sözcüğünün, yaşamımızı hayvan atalarımızınkinden ayıran, insanları doğadan korumak ve insanlar arasındaki ilişkileri düzenlemek gibi iki amaca hizmet eden eylem ve düzenlemelerin toplamını tanımladığını söyler. Freud’e göre insan çok eskiden beri bir mutlak güç ve mutlak bilgi ideali oluşturmuş, bu ideali tanrılarında cisimleştirmiştir. Kendi arzularına ulaşılmaz görünen –ya da kendisine yasak olan- ne varsa hepsini bu tanrılara atfetmiştir. Kısaca bu tanrılar kültürel ideallerdi. Şimdi ise insan bu ideale erişmeye çok yaklaşmış, neredeyse kendisini tanrı haline getirmiştir. Fakat insan, ideallerine tam anlamıyla ulaşamadığı için bir tür protezli tanrı haline gelmiştir. Yardımcı organlarının tümünü kuşandığında hayli muhteşemdir ama bunlar kendi bedeninin bir parçası değildir. Freud insanın gelecekte daha büyük yenilikler yapacağını bu ilerlemelerle tanrıya benzerliğini arttıracağını söylemekle beraber tanrıya benzemenin insanlara mutluluk getirmediğini belirtir. Uygarlık düzeyinin yüksek olduğu yerleri: dinsel sistemlerin, felsefi akıl yürütmelerin, insanların idealleri diyebileceğimiz, bireyin, toplumun, tüm insanlığın mükemmelleştirilmesine ilişkin taleplerin fazla olduğu yerler olarak nitelendirir. Freud uygarlığın ilk talebini adalet olarak tanımlar. Uygarlıkta bireysel özgürlüğün olmadığını, bireyin gücü yerine topluluğun gücünün hüküm sürdüğünü söyler. Uygarlığı, bir kez kurulmuş olan hukuk düzeninin, bir daha tek bir bireyin yararına bozulmayacağının garantisi olarak görür.

             Freud, Darwinci bir tutumla insanların maymunlardan evrildiğini, aile hayatının da genital tatmin gereksiniminden doğduğunu ileri sürer. Ailenin doğuşunu, erkeğin cinsel isteklerinden dolayı dişiyi, cinsel nesneleri yanında tutması ve dişinin de yavrularından ayrılmak istemediği için erkeğe itaat etmesi olarak tanımlar. Kadını cinsel bir obje olarak gören Freud, erkeğin uygarlık uğruna kullandığı libidoyu büyük ölçüde kadınlardan ve cinsel yaşamdan geri çekmesi üzerine kendisini uygarlığın talepleri tarafından arka plana itilmiş hisseden kadının, uygarlığa karşı düşmanca bir tavır takındığını savunur. Günümüz uygarlığının, cinsel ilişkiye haz duyulan bir mutluluktan çok insanların üremesi için şu ana dek alternatif bir kaynak bulamadığından tahammül ettiğini söyler. Bunun yanı sıra uygar insanın cinsel yaşamının hasara uğradığını ileri sürer.

         “İnsan insanın kurdudur” sözünden yola çıkarak insanın özünde saldırganlık bulunduğunu iddia eder. Uygarlığın bu saldırganlığı önlemeye çalıştığını ama bunu başaramadığını savunur. Komünistlerin, saldırganlığı özel mülkiyete dayandırmasını eleştirir ve özel mülkiyet olmadan öncede insanlığın yapısında saldırganlık olduğunu söyler. İlk insanların cinsel ve saldırganlık eğiliminde kısıtlamalara maruz kalmadığından uygar insana oranla daha iyi bir durumda olduğunu savunur. Uygarlığın insanın mutluluğunu güvenlik ile takas ettiğini iddia eder. Saldırganlık eğiliminin insanda varolan kökensel, bağımsız bir içgüdü olduğunu ve uygarlığın önündeki en güçlü engel olduğunu belirtir. Oidipus karmaşasından gelen suçluluk duygusunun uygarlık tarafından kullanıldığını ve insanların vicdan adı altında saldırganlıktan uzak tutulmaya çalışıldıklarını dile getirir. Uygarlığın ilerlemesinin bedeli olarak suçluluk duygusunun artması nedeniyle  mutluluğun azalmasını, uygarlığın en önemli sorunu olarak ortaya koyar.

                Son olarak, insanların doğa güçleri üzerindeki hakimiyetlerini arttırmış olmalarını, bunların yardımıyla birbirlerini son insana varana dek ortadan kaldırmalarının zor olmadığını, günümüz uygarlığının huzursuzluğunun da bundan kaynaklandığını ileri sürer.

PAZARA KADAR YENİ KİTAP ÖZETİ BEKLİYORUZ :) 

                                                                                                      

                     

OKUMA DONANIMI NASIL OLMALIDIR?

1. Metnin düşünce ve duygu yapsını oluşturan öğeleri ayırabilmeli , yazarın amacını kestirebilmeliyiz.

2. Okunan metnin yazı türünü belirleyecek konumda olmalıyız. (makale, köşe yazısı vb.)

3. Yazarın seçtiği konuya karşı takındığı tutumları metnin dil ve anlatımından çıkarabilmeliyiz.

4. Metnin dokusu içinde yer alan anahtar kavramları, cümleleri, parağrafları ve bunların birbiriyle olan ilişkisini araştırıp bulabilmeliyiz.

5. Metnin duygusal ve düşünsel gelişimini( yere ve zamana göre düzenleniş biçimine , neden- sonuç ilişkisine göre düzenini) göre bilmeliyiz.

6. Metnin sözcük örgüsünü oluşturan öğeleri,bunların temel, yan ve değişmeli anlamlarını metnin içindeki konumuna göre anlamlandırabilmeliyiz.

7. Yazarın başvurduğu anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını metne bağlı kalarak seçebilmeliyiz.

8. Algılayamadığımız düşüncelere karşı eleştirel bir tutum takınmalıyız.

9. Okumayı bir öğrenme, dinlenme, eğlence aracı olarak kullanabilmeliyiz.

10.Öğrenme amaçlı soruların yanıtını metinlerde bulabilmeli , belirli bir konuda bilgi toplayabilmek için metinlere başvurmasını bilmeliyiz.

              Kısacası okuduğumuzun farkında olmalıyız !!!

KAYNAK: Özdemir E.(2000). Eleştirel Okuma, Bilgi Yayınevi

DEMAGOJİ NEDİR?

DEMAGOJİ

Demagoji, akılcı ve mantıklı çıkarım ve tartışmalardan ziyade, halkın isteklerine, önyargılarına ve korkularına dayalı olarak yapılan siyaset ve destek arayışıdır. Yunanca demos (halk) ve agogos (liderlik yapmak) kelimelerinin birleşiminden türemiştir. Genellikle üstün bir hitabet ve propaganda yeteneği gerektirir. Çoğunlukla, popülist kavramları kullanarak ve milliyetçilik duygularını sömürerek yapılır. Demagoji yapan kişiye "demagog" denir. Türkçede ’’laf cambazlığı’’ olarak bilinir. Duygu sömürüsü anlamına gelir.

Başka bir tanımda ise, Fransızca bir kelime olup , "Bir kimsenin, bir grubun duygularını kamçılayarak abartılı veya gerçek dışı sözler söyleyip onları kazanmaya çalışma anlamına gelir. Veya toplumun duygularını ve önyargılarını kullanarak var olan gerçekleri farklı şekilde gösterme sanatı olarak tanımlanabilir. 

sosyolojik olarak bakarsak günümüzde toplumda çok aşırı bir demagoji yani insanların duyguları kamçılanarak onlara kendi çıkarları doğrultusunda kullanılmaya başlanıldı. Bu durum gerçekten rahatsız edici bir durumdur. Bilimin bu kadar geliştiği bir devirde akla uygun rasyonel davranışlar sergilemek biz toplum olarak hepimizin görevi özellikle son zamanlarda sosyal medyada yalan haberler ve insanların duyguları sömürülerek yardım kampanyaları vs. yapılıyor.  Biz toplum olarak bunun önüne geçebilmemiz için öncelikle çok okuyan bireyler olmamız lazım ve bir resim bir olay bir durum ile karşılaştığımızda olayı araştırıp kendi çıkarımımızı iyi yapmamız lazım unutmayın ki demagogların işi aklını düşüncesini kullanmayan bireyleri istedikleri gibi yönlendirmektir. Aklını kullanmayan birey başkasının düşüncesinin esiridir.

Sosyoloji bölümünü bitirenlerin iş olanakları

Sosyoloji bölümünü bitirenler “Sosyolog” ünvanı ile görev yapmaktadırlar. Sosyologlar, toplumda, grup yaşantısı sonucu ortaya çıkan sosyal ilişkileri, toplumsal kurumların kökenini ve gelişimlerini belirleyen ilke ve kuralları,tarihsel belgeleri inceleyerek, gözlem ve görüşme gibi yöntemlerle sahada araştırmalar yaparak ortaya çıkarmaya çalışırlar; eğitimciler, yasa koyucular ve planlama uzmanları için toplum yapısı hakkında bilgi toplar ve bunları yorumlarlar. Sosyologlar, aile, suçluluk, nüfusbilim (demografya), endüstri ve tarım sorunları, köy-kent yerleşmeleri, sosyal ekoloji,siyaset ve hukuk sosyolojisi gibi alanlarda uzmanlaşabilirler

Çalışma Alanları: Ülkemizde sosyologlar üniversitelerde öğretim üyesi olarak ve DPT, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Orman, Tarım ve Köy İşleri Bakanlıkları, TRT ve kamu iktisadi kuruluşlarında uzman, danışman ve araştırmacı olarak çalışmaktadırlar. Türkiye gibi hızlı bir toplumsal değişme ve gelişme sürecinde bulunan bir ülkede,toplum planlaması ve yapılan hizmetlerin sonuçlarının izlenmesi için sosyologların çalışmalarına gereksinme vardır ve bu giderek daha iyi anlaşılmaktadır. Sosyoloji bölümü öğrencileri felsefe ve psikoloji alanında da yeterli düzeyde eğitim gördükleri ve öğretmenlik sertifikası aldıkları takdirde orta dereceli okullarda felsefe grubu öğretmeni olarak görev alabilirler.

ÇOCUK İSTİSMARI

BUSUNUZ OLMASIN

  İÇİNDEKİLER

Ø Çocuk İstismarı Nedir?

Ø İstismar Çeşitleri Nelerdir?

Ø Çocuk İstismarının Belirtileri Nelerdir?

Ø İstismara Uğrayan Çocuğun Davranışlarındaki Değişiklikler Nelerdir?

Ø Çocuklar İstismarı Neden Gizler?

Ø İstismardan Şüphelenildiği Zaman Ailenin Yapması Gerekenler Nelerdir?

Ø Çocuk İstismarını Önlemek İçin Neler Yapılmalıdır?

Ø Rehberlik Hizmeti Olarak Hangi Kurumlara Başvurulmalıdır?

Ø Çocuklara Yönelik Etkinlikler

Ø Acil Numaralar

   ÇOCUK İSTİSMARI NEDİR?

         NCCAN ( Amerikan Ulusal Çocuk İstismarı Ve İhmali Merkezi)’e göre “ çocuk ve erişkin arasındaki temas ve ilişki, o erişkinin veya başka birinin cinsel tatmini için kullanılmışsa, çocuğun cinsel olarak istismarı olarak kabul edilir. Cinsel istismar diğer bir çocuk tarafından eğer bu çocuğun diğeri üzerinde belirgin bir gücü veya kontrolü söz konusuysa veya bariz bir yaş farkı varsa da gerçekleştirilebilir.” [1]

         Çocukta cinsel istismar yetişkinin çocuk ile ilişkiye girmesi veya cinsel herhangi bir davranış için kullanılmasıdır. Çocuk istismarı fiziksel ya da psikolojik gelişimini olumsuz olarak etkileyen davranışlardır ve çocukların anne, babaları, çocukların bakımını üstlenen kişiler, akrabaları, yakın çevreleri ya da yabancı kişiler tarafından yapılan, bedensel veya psikolojik olarak sağlıklarına zarar veren fiziksel, duygusal, cinsel ya da zihinsel gelişimlerini engelleyen tutum ve davranışlardır.[2]

             İSTİSMAR ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

1.  Duygusal İstismar
Çocuğun sözel yolla psikolojik yaralamaya duygusal istismar denilmektedir. Duygusal istismara örnek olarak; bağırma, etiketleme, alay etme, suçlama, ilgi göstermeme, çocuk yokmuş gibi davranma, tehdit etme olarak sayılabilir. Duygusal istismar genel olarak diğer istismar türleriyle birlikte görülebilmektedir.

2.  Fiziksel İstismar
kaza dışı çocuğun bedeninde sıklıkla yara izleri gözlemlenir. Fiziksel istismar; vurma, ısırma, tokat atma, tekme atma, boğma gibi zarar verici davranışlar içerir.

3.  Cinsel İstismar
Çocukta cinsel istismar yetişkinin çocuk ile ilişkiye girmesi veya cinsel herhangi bir davranış için kullanmasıdır. Pornografiye maruz bırakma, çocuk pazarlama, teşhir, çocuğu çıplak olarak izleme cinsel istismar kapsamındadır.

4.  İhmal Etme
Çocuğun fiziksel ihtiyaçlarını karşılamamadır. Çocuğu gözetimsiz bırakmak, güvenli ortam sağlamamak, yemek-su ihtiyaçlarını karşılamamak, terk etme ihmal etme davranışlarından sayılmaktadır.[3]

ÇOCUK İSTİSMARININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

İstismarın en önemli göstergelerinden biri çocuğun bunu açıklama biçimidir. Bir ebeveyn olarak, çocuğunuz böyle bir bilgiyle size geldiği zaman ne yapılması gerekildiğini bilmelisiniz. Çocuğunuz size doğrudan istismar edildiğini söyleyebilir. Fakat bu az kullanılan bir yoldur.

Aşağıda, çocukların kullandığı ifade etme biçimlerine değinilecektir sizin rolünüz dinlemek ve çocuğa görev vermektir. Soruşturma yapıcı tarzda sorular sorulmamalıdır.

·      Dolaylı İmalar

Örnekler:

·       “Erkek kardeşim dün gece uyumama izin vermedi.”

·       “Komşumuz x abi, çok komik iç çamaşırları giyiniyor.”

·       “ Annemin beni amcamla yalnız bırakmasından hiç hoşlanmıyorum.”

·       “Bakıcım beni çok sıkıştırıyor.”

Açıklama: Kelime hazinesi fazla gelişmediği, daha özgün kelimeleri henüz öğrenmediği, utandığı ya da çekindiği, söyleyemeyeceğine dair söz verdiği için ya da tüm bu nedenlerden ötürü bir çocuk bu ifadeleri kullanabilir.

Gizli İfade Etme

Örnekler:

·       “Çok kötü bir biçimde ellenilen bir kız tanıyorum.”

·       “Tanıdığım bir kız var, annesine rahatsız edildiğini söyledi fakat annesi ona inanmadı.”

Açıklama: Çocuk bildiği bir kişi hakkında konuşabilir, fakat bu kendisi de olabilir. Onu “diğer çocuk” hakkında bildiklerini anlatmaya teşvik edin. Sonra anlattığı şeyleri bu kişinin daha önce yaşayıp yaşamadığını sorun.

·      Koşul Koyarak ifade Etme

Örnekler:

·       “Bir sorunum var fakat kimseye söylemeyeceğine söz verirsen sana anlatırım.”

Açıklama: Birçok çocuk istismar edildiklerine dair sakladıkları sırrı söylerlerse başlarına olumsuz şeyler geleceğine inanır. Çocuklar saldırganlar tarafından da sessizliklerini korumaları için tehdit edilmiş olabilirler. Çocukların güvenini kazanarak bazı sırların saklanamayacağını ve mutlaka güvendikleri bir büyükleriyle paylaşmalarını söyleyiniz.

 İSTİSMARA UĞRAYAN ÇOCUĞUN     DAVRANIŞLARINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER NELERDİR?[5]

      Psikiyatristler ve gelişim psikologları küçük yaş dönemlerinde çocukların yaşadıklarını unutmadıklarını ve bu dönemdeki olumsuzlukların telafisinin olmadığını ifade etmektedirler. Böyle bir sorunla karşılaşan çocukta geri donuşu olmayan sorunlar vuku bulmaktadır. Bunların başlıcalarını listelemeye çalışırsak şu şekilde sıralayabiliriz:

·  Travma

·  Travma Sonrası Stres Sendromu

·  Damgalama, Ayıplama, Utanma

·  Suçluluk Hissi

·  Düşük Benlik Algısı

·  Öfke Duyma

·  Histeri

·  Cinsel Davranış Bozukluğu

·  Cinsel Saldırganlık

· Bilişsel Çarpıtma (“Dünya kötü bir yer” vb. düşünceler)

·  İntihar Düşüncesi

·  Kaygı-korku Bozukluğu

·  Değersizlik Hissi

·  Yeme Bozuklukları

·  Eşcinsellik

·  Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı

·  Fuhuşa Yönelme

·  Depresyon

               ÇOCUKLAR İSTİSMARI NEDEN GİZLER?[6]

·      Kendilerine inanılmayacağını düşünürler.

·      Başlarının belaya girmesinden korkarlar.

·      İstismarcının tehdidinden korkarlar.

·      İstismarcıyı korumak isteyebilirler; istismarcıyı sevebilir ama yaptıklarını sevmezler.

·      Nasıl anlatılacağını bilmeyebilirler.

·      Büyükleriyle (otorite ifade edenlerle) cinsel konuları konuşmaktan utanabilirler.

·      İyi çocukların cinsellikle ilgili sözcükleri kullanmamaları gerektiği söylenmiş olabilir.

·      Cinsel davranışların yanlış olduğunu bilmeyebilirler.

·      Arkadaşları tarafından dışlanacağını düşünebilirler.

İSTİSMARDAN ŞÜPHELENİLDİĞİ ZAMAN AİLENİN YAPMASI GEREKENLER NELERDİR?[7]

   Çocuğunuzun cinsel istismara uğradığından şüpheleniyorsanız, öncelikle çocuğunuza kızmamanız çok önemlidir. Çocuğunuzda, yanlış bir şey yaptığı duygusunu sakın yaşatmayın.

     Çocuğunuzu sorguya çekmeyin. Ne olduğunu, ne zaman ve kiminle olduğunu sorabilirsiniz ama bu olayın neden olduğunu sormayın.

     Çocuğunuzun önünde üzüldüğünüzü belli etmemeye çalışın. Çocuklar bu durumda kolaylıkla kendilerini suçlu hissedebilir ve bilgi vermekten kaçınabilirler.

     Çocuğunuza bu konuda bir şeyler yapacağınıza dair telkinlerde bulunun ve derhal yardımcı olabilecek kimselerle, örneğin bir psikolog, çocuk gelişimi uzmanı, sosyal yardım görevlisi veya polisle temasa geçin.

     Türkiye’de cinsel şiddete maruz kalan çocuklara yardım için özel telefon hatları oluşturulmuş ve merkezleri kurulmuştur. Ortada bir çocuğun cinsel şiddet mağduru olma riski ve olasılığı varsa, hemen size yol gösterebilecek olan bu merkezler ve telefon hatlarıyla temas kurmalısınız.

İSTİSMARA UĞRAMIŞ OLAN ÇOCUĞA AİLENİN YAKLAŞIMI NASIL OLMALIDIR?[8]

Çocuklar istismara uğradıklarında suçluluk ve korku duyguları yaşarlar. Aileler çocuklarına güvenli bir ortam sağlamalı ve kendilerini rahatça ifade edebilecekleri güveni kazandırmalıdırlar. Ebeveynler her zaman çocukların duygu ve davranışlarına duyarlı ve açık olmalı çocuğun bir başka yetişkinle veya bir başka çocukla temas kurmayı reddetmesini nedenlerinin olabileceğini düşünerek buna saygı göstermelidirler. Örneğin; çocuk aileden birisiyle (baba,abi,amca,dayı,kuzen) ya da ailenin görüştüğü kimselerle (komşu,aile dostu) yalnız kalmak istemiyorsa, bakkala gitmek istemiyorsa, komşuya gitmek istemiyorsa ebeveyn çocuğun inatlaşmasından ya da kendisini dinlemediğinden ötürü gitmek istemediğini düşünebilir. Çocukla etkili iletişim kurarak davranışın nedenini bulabilirler.[9]

ÇOCUK İSTİSMARINI ÖNLEMEK İÇİN NELER YAPILMALIDIR ?[10]
 Cinsel organların isimlerinin doğru şekilde öğretilmesi, 
 Cinselliğin ne olduğu, doğru cinsel etkileşimin nasıl sağlandığı, kendisine kimlerin ve nasıl dokunabilecekleri, 
 İyi ve kötü sırların ne olabileceği, güvenebileceği kişilerin tayını  Cinsel istismarın ne olduğu,  Kimlere ve nelere karşı dikkat etmesi gerektiği,  İstismara uğradığında ne yapması gerektiği,  Çocuk olarak hakları ve yükümlülükleri gibi konular üzerinden eğitim programları tekrar düzenlenmelidir; ve bu konularda onları koruma görevinin yetişkinlerde olduğu belirtilmelidir. Çocuklara doğru ve yanlış ifadeleri dikte etmekten ziyade, yapılmaması ve yapılması gibi öğütlerin ötesinde sınırları bilmeleri, hem mağdur olmamalarını sağlayabileceği gibi, gelecekte de suç işleyen konumunda olmamaları açısından önem arz etmektedir. Çünkü çocuklarda yasaklanana karşı gelişen merak veya çok fazla ifade edilen olguların algılarında normalleşmesi gibi süreçlerin olması da tehlike arz etmektedir. Bu sebeple eğitimler, her çocuğun bir mağdur adayı olabildiği gibi, bir suçlu adayı da olabildiği unutulmadan geliştirilmelidir.

REHBERLİK HİZMETİ OLARAK HANGİ KURUMLARA BAŞVURULMALIDIR?[11]

·       Çocuk İzlem Merkezleri

·       Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü

·       Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezi

·       Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisleri

Ø 

Ø 

---

[1]  BAYRAKTAR, MUSTAFA; “Çocuklara Yönelik Cinsel Taciz ve İstismara Karşı  Önleyici Eğitim Çalışmaları”, İÜHFM C.LXXI,S.1,2013.s.785-800.

[2] Gülen, S. Seber. Çocukları Cinsel Sömürü ve İstismardan Koruma Projesi, Beşte Bir, S.2

[3]  http://cocuklaringelisimi.com/2013/09/16/cocuk-istismar/ erişim tarihi 30 Nisan , 2018

[4] Gülten, S. Seber. Çocukları Cinsel Sömürü ve İstismardan Koruma Projesi, Beşte Bir, S.3

[5]   KIR, EBRU; “Çocuklara Yönelik Cinsel Taciz ve İstismara Karşı  Önleyici Eğitim Çalışmaları”, İÜHFM C.LXXI,S.1,2013 s.792,

[6] Gülten, S. Seber. Çocukları Cinsel Sömürü ve İstismardan Koruma Projesi, Beşte Bir, S.6

[7]Gülten, S. Seber. Çocukları Cinsel Sömürü ve İstismardan Koruma Projesi, Beşte Bir, S.7

[8] Gülten, S. Seber. Çocukları Cinsel Sömürü ve İstismardan Koruma Projesi, Beşte Bir, S.8

[9] Gülten, S. Seber. Çocukları Cinsel Sömürü ve İstismardan Koruma Projesi, Beşte Bir, S.9

[10] KIR, EBRU;(2013) “Çocuklara Yönelik Cinsel Taciz ve İstismara Karşı  Önleyici Eğitim Çalışmaları”, İÜHFM C.LXXI,S.1,s.792

[11] Çuhadaroğlu, Füsun  Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı, Ankara: Hekimler Yayın Birliği,2008,

Aysev, A .Soykan ve Yasemen Işık Taner. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, Ege Kitap Evi 2007, s.72.